7 สรรพคุณของส้มซ่า พาห่างไกลโรค

หลายคนอาจเคยได้ยินชื่อ ส้มซ่า (Citrus aurantium L., Bitter Orange) ที่มักถูกหั่นฝอย อยู่ในเมนูอาหารโบราณอย่างหมี่กรอบ, ปลาแนม, ม้าฮ่อ หรือส้มฉุน เพราะคนรู้จักสรรพคุณของส้มซ่ามาอย่างช้านาน โดยเฉพาะกลิ่นน้ำมันหอมระเหยจากเปลือก ที่เป็นเอกลักษณ์ มักนิยมนำมาทำเป็นยาดมแก้วิงเวียนศีรษะ หรือนำมาสกัดเป็นยารักษาอาการไอ, แก้เจ็บคอ, ขับเสมหะ เพราะส้มซ่าสามารถลดการอักเสบได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ช่วยป้องกัน และบรรเทาความผิดปกติต่าง ๆ ของร่างกายได้

1. 7 สรรพคุณของส้มซ่า ยาชั้นดีจากธรรมชาติ

1.1 ออกฤทธิ์เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ

• ส้มซ่ามีสารต้านอนุมูลอิสระ ในกลุ่มสารประกอบฟีนอล (Phenols) หลายชนิด โดยเฉพาะวิตามินซี และสารกลุ่มฟลาโวโนน (Flavonones) ที่มีปริมาณสูงมาก
  
  

• สารต้านอนุมูลอิสระในส้มซ่า สามารถกดการทำงานของสารพันธุกรรม ที่มีหน้าที่หลั่งสารที่ทำให้ร่างกายอักเสบ ได้แก่ สารไซโคลออกซีจีเนส-2 (Cyclooxygenase-2, COX-2), อินดิวซิเบิล ไนตริกออกไซด์ ซินเทส (Inducible Nitric Oxide Synthase, iNOS)  จึงสามารถช่วยบรรเทาอาการไข้, เจ็บคอ หรือร้อนใน ที่เป็นผลจากการอักเสบได้
  

1.2 ป้องกันการเกิดแผลในทางเดินอาหาร

• สารลิโมนีน (Limonene) ที่อยู่ในน้ำมันหอมระเหยของเปลือกส้ม จะกระตุ้นการหลั่งสารเยื่อเมือก (Gastric Mucus) ออกมาปกคลุมเยื่อบุกระเพาะอาหาร เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดแผลในกระเพาะ เมื่อร่างกายเกิดความเครียด หรือรับประทานอาหารที่ทำให้ระคายเคืองกระเพาะ
  
  
• สารเบตาไมอาซีน (β-Myrcene) ช่วยลดขนาดแผลในกระเพาะอาหารลงได้กว่า 70%, ทำให้เกิดการสร้างเยื่อบุใหม่ และป้องกันการทำลายเซลล์เดิม ในเยื่อบุทางเดินอาหารได้อีกด้วย

1.3 ป้องกันการเกิดมะเร็ง 

• สรรพคุณของส้มซ่าที๋โดดเด่นคือ ช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งเต้านม, มะเร็งปอด, มะเร็งลำไส้ และป้องกันการกระจายของมะเร็งไปที่ปอด (Lung Metastasis) ได้
  
  
• การกระตุ้นการสร้างสารในระบบภูมิคุ้มกัน ได้แก่ สารทูเมอร์เนคโครซิส แฟคเตอร์ (Tumor Necrosis Factor, TNF) และอินเตอร์ลิวคิน-6 (Interleukin-6, IL-6)
  
  
• กระตุ้นสารพันธุกรรมในร่างกาย (mRNA) เพื่อให้ร่างกายหลั่งสารบางชนิด เช่น สาร iNOS และ IL-6 เพื่อใช้ในการต่อสู้กับเซลล์มะเร็ง

1.4 ป้องกันการเกิดตับแข็ง

• สรรพคุณทางสมุนไพรของเปลือกส้มซ่า คือลดการเกิดพังผืด หรือรอยแผลเป็นในตับ (Liver Fibrosis) ที่จะนำไปสู่ภาวะตับแข็งได้
  
  

• ลดการอักเสบของเซลล์ตับ, ป้องกันไม่ให้เซลล์ตับเสื่อมหรือตาย เพื่อไม่ให้เซลล์ตับกลายเป็นมะเร็งตับในอนาคต (Hepatocellular Carcinoma)
  
  
• ส้มซ่าช่วยทำให้ระดับเอนไซม์กลุ่มทรานส์เฟอเรส (ALT, AST) ของตับ, ระดับสารบิลิรูบิน, ระดับไนตริกออกไซด์มีค่าลดลง ซึ่งบ่งบอกถึงการอักเสบของตับที่ลดลง

1.5 ป้องกันการเกิดเบาหวาน

• สารสกัดจากส้มซ่า กระตุ้นกระบวนการเปลี่ยนแป้งและไกลโคเจน ไปเป็นน้ำตาล กลูโคส (Glycogenolysis) และเปลี่ยนกลูโคสไปเป็นพลังงาน ATP (Glycolysis)
  
  
• ส้มซ่าลดปริมาณแป้งสะสมในร่างกาย จึงช่วยลดระดับน้ำตาลได้ ซึ่งถ้าหากมีปริมาณสูงเกินไป จะทำให้เกิดภาวะดื้ออินซูลิน และอาจทำให้เกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ได้

1.6 ช่วยลดน้ำหนักได้

• สารซินเนฟฟริน (Synephrine) ในส้มซ่า ช่วยเพิ่มอัตราการเผาผลาญพลังงาน
  
  
• มีการทดลองให้คนน้ำหนักเกิน รับประทานสารสกัดจากส้มซ่าปริมาณ 10-53 มิลลิกรัม/วัน พบว่า สามารถช่วยลดน้ำหนักได้ เมื่อรับประทานต่อเนื่องนาน 6-12 สัปดาห์

1.7 ช่วยคลายกังวล ทำให้หลับง่ายขึ้น

• มีการทดลองโดยกลั่นสารสกัดจากส้มซ่า ให้กับผู้ป่วยก่อนผ่าตัด พบว่าสามารถช่วยลดความวิตกกังวลที่เกิดขึ้นได้
  
  

• น้ำมันหอมระเหยจากส้มซ่า กระตุ้นการทำงานของฮอร์โมนเมลาโทนิน (Melatonin) จากสมอง ทำให้เกิดการนอนหลับได้ง่ายขึ้น
  
  
• เมื่อนำสารสกัดจากส้มซ่า ผสมกับพุดซ้อน และเปลือกของต้นแมกโนเลียพบว่า ช่วยรักษาอาการซึมเศร้าได้ โดยช่วยปรับฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า (Adrenocorticotropic Hormone, ACTH) และฮอร์โมนจากต่อมหมวกไต (Corticosterone) ให้อยู่ในระดับปกติ

2. สรรพคุณทางสมุนไพร ของยาคูลแคป

ยาสมุนไพรคูลแคปอัดแน่นด้วยสมุนไพร จากธรรมชาติแท้ 100% ผลิตด้วยคุณภาพตามมาตรฐานของ GMP Asian จึงมีความสะอาดปลอดภัย มั่นใจได้ในทุกกระบวนการผลิต

สารสกัดส้มซ่าที่ถูกรวมไว้ในคูลแคป มีสารประกอบกลุ่มฟีนอล (Phenols) หลายชนิด ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพสูง ช่วยเพิ่มออกซิเจนให้เซลล์ จึงสามารถออกฤทธิ์กระตุ้นการทำงานของเซลล์ และสารเคมีในระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ช่วยลดการอักเสบ และกำจัดเชื้อโรค โดยเฉพาะในระบบทางเดินหายใจได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง, โรคเบาหวาน, โรคอ้วน, โรคแผลในทางเดินอาหาร และช่วยลดความกังวล ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย และหลับง่ายขึ้นอีกด้วย

เมื่อทำงานร่วมกับบอระเพ็ด (Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.f. & Thomson), โกฐน้ำเต้า (Rheum palmatum L.) และผักกาดน้ำ (Plantago asiatica L.) จึงสามารถช่วยลดอาการเจ็บคอ, ขับเสมหะ, แก้ร้อนใน, ลดไข้, เป็นยาระบายอ่อน ๆ และช่วยปรับระบบการทำงานของร่างกาย ให้อยู่ในสมดุลปกติอีกครั้ง

3. สรุป

สรรพคุณของส้มซ่ามีมากมาย ตามจำนวนของสารออกฤทธิ์ที่มีอยู่หลายชนิด เปรียบเสมือนยาจากธรรมชาติ เป็นสารต้านอนุมูลอิสระชั้นดี ที่ช่วยลดการอักเสบของร่างกาย ทำให้ห่างไกลจากโรคที่เกิดจากความเสื่อมตามวัย เมื่อถูกนำมารวมกับสมุนไพรตัวอื่นในคูลแคป จึงทำให้ยาสมุนไพรคูลแคป สามารถลดอาการเจ็บคอ, ขับเสมหะได้เป็นอย่างดี ทั้งยังแก้ร้อนใน, ลดไข้, ใช้เป็นยาระบาย และสามารถปรับธาตุร้อน-เย็นของร่างกาย ให้คืนสู่ปกติได้อีกครั้ง

4. อ้างอิงจาก

[1]   Suntar I, Khan H, Patel S, Celano R, Rastrelli L. An Overview on Citrus aurantium L.: Its Functions as Food Ingredient and Therapeutic Agent. Oxid Med Cell Longev. 2018 May 2;2018:7864269. doi: 10.1155/2018/7864269. PMID: 29854097; PMCID: PMC5954905.

[2]   Dosoky NS, Setzer WN. Biological Activities and Safety of Citrus spp. Essential Oils. Int J Mol Sci. 2018 Jul 5;19(7):1966. doi: 10.3390/ijms19071966. PMID: 29976894; PMCID: PMC6073409.